Dinsdag 29 maart organiseerden wij samen met Esther van Breukelen (creatief therapeut, rouwtherapeut en ademcoach) en onze Young Reporters een webinar over angst. Wat is angst? Hoe ervaren jongeren angst? En hoe maak je het als docent bespreekbaar? Een interactief en leerzaam webinar met mooie uitkomsten die we graag met je delen!
Angst: wat is dat eigenlijk? En hoe ervaren jongeren dit?
Angst: een gevoel met een functie. Het signaleert gevaar en maakt dus eigenlijk ook je grens zichtbaar. Ook jongeren ervaren angsten. Bijvoorbeeld over de huizenmarkt, de oorlog in Oekraïne, het klimaat of de toekomst. Maar wat ervaren zij dan precies?
- Piekergedachten.
Wat is er nu eigenlijk aan de hand? Moet ik me zorgen maken? Wat als het erger wordt? Wat gaat er nog meer gebeuren? Wat betekent het voor mij? De koppies van jongeren kunnen vol zitten met dit soort gedachten, zonder dat ze er echt uitkomen. - Voor je houden.
Een angst bespreken met vrienden is niet per se iets wat jongeren veel doen. Het is makkelijk om het voor je te houden, om het bij jezelf te houden. - Frustratie.
Sommige angsten uiten zich in een gevoel van frustratie of machteloosheid. “Dit kan gewoon niet”. - Onzekerheid.
Wat betekent dit voor mij? Wat staat mij te wachten? Ik weet het allemaal niet.
Voelen jongeren zich veilig op school? En wat kan een docent doen om hen veilig te laten voelen?
Al deze gevoelens, die zouden jongeren wel willen kunnen bespreken, bijvoorbeeld op school. Daarvoor is een gevoel van veiligheid nodig, maar niet iedere jongere voelt zich ook echt veilig op school.
“Bij mij op school geven ze me niet echt het gevoel dat ik gehoord word, dat ze naar me luisteren. Ik voel me niet gezien en ze nemen me niet serieus. Daarom voel ik me niet per se heel veilig.”
Hoe zorg je er in zo’n situatie dan voor dat je een student wél veilig laat voelen?
- Persoonlijk contact.
Door een student het gevoel te geven dat hij een student, een persoon, is en geen nummertje, voelt hij zich persoonlijk behandeld. - Laat een student zich gehoord en gezien voelen.
Door een student aandacht te geven, naar hem te luisteren, hem zijn ei bij jou kwijt te kunnen laten, voelt hij zich gehoord en gezien. Dat geeft een veilig gevoel. - Benoem expliciet dat jij er voor een student bent.
Iedere week een gesprek of eens in de zoveel tijd een 5-minutengesprekje is niet per se waar iedere student meteen behoefte aan heeft. Het helpt al als het voor studenten duidelijk is dat ze bij jou terecht kunnen als er iets is. Benoem dan ook expliciet: “Hé, stel er is iets, je kan altijd bij mij terecht.” Studenten zien je dan als aanspreekpunt, als veilige omgeving.
Hoe kan jij als docent jouw studenten helpen bij hun angsten en onzekerheden?
En als je dan die veiligheid hebt gecreëerd, hoe ga je de angsten van jongeren dan bespreken? Hoe willen zij graag door jou als docent geholpen worden?
1. Geef informatie.
Wat gebeurt er nu? Wat is de situatie? Hoe is het ontstaan? Wat gaat er nog gebeuren? Wat betekent het voor mij? Vaak zitten
jongeren vol met vragen omdat zij eigenlijk niet weten hoe het zit. Die onzekerheid zorgt voor angsten. Met
achtergrondinformatie over hoe het nu precies zit en waarom het zo is, help je hen al een eind op weg.
“Geef me informatie, ik heb echt geen idee. Als ik meer info over dit onderwerp heb, als ik weet hoe ik ermee om moet gaan, als ik er meer verstand van heb, dan maak ik me wel minder zorgen.”
2. Bespreekbaar maken in de klas.
Als een thema trending is onder jongeren, een thema waar zij op dat moment mee bezig zijn of zelfs mee zitten, dan is het goed
om dat thema niet onopgemerkt voorbij te laten gaan. Het thema speelt, dus is het goed om het ook bespreekbaar te maken. Wat
is er aan de hand? Hoe denken zij erover? Wat speelt er nu precies bij hen?
“Als het een groot thema is, vind ik dat het besproken moet worden. Ik vind dat er in de les dan gewoon goed aandacht aan moet worden besteed. Wat is de situatie? Wat is er aan de hand? Welke gevolgen heeft dat voor mij?”
3. Bespreekbaar maken in groepjes of in een debat.
Het erover hebben: dat vinden jongeren stiekem toch wel fijn. Hoe denken klasgenoten erover? En waarom dan?Delen zij dezelfde
angst? In groepjes of tijdens een debat kunnen studenten hier goed met elkaar over in gesprek. Zij kunnen hun gedachten delen
én die van anderen horen.
“Maak het bespreekbaar, ik vind het prettig om het bijv. tijdens Burgerschap te bespreken. Dat de docent kort de situatie uitlegt, wat vragen stelt en dat ik daarna in groepjes hierover mag praten met mijn klasgenoten of tijdens een debat.”
4. Besteed er goede aandacht aan.
Is een thema groot? En speelt het ook op de langere termijn? Dan is het goed om het thema niet “even snel” te bespreken. De kracht van herhaling, maar ook dieper op een thema ingaan en studenten hier goed in begeleiden haalt onzekerheid en angsten weg. Denk bijvoorbeeld aan een module of lessenreeks waarbij je het onderwerp iedere keer weer op een andere manier bespreekbaar maakt.
“Ik word niet echt ondersteund in mijn plan voor de toekomst. Ik weet nog steeds niet echt wat ik wil en wat ik kan. Ik zou het fijn vinden als er aandacht wordt besteed aan wat ik nu echt wil, wat ik leuk vind, dan krijg ik steeds beter een beeld met wat ik later wil. Dit zou bijvoorbeeld in meerdere lessen kunnen besproken worden.”
5. Geef studenten ruimte om om hulp te vragen en om zich te uiten.
Als je studenten ruimte geeft om zich te uiten, voelen zij zich veilig. Zij hebben het gevoel dat zij kunnen zeggen wat zij denken of waar zij mee zitten en dat er dan ook echt naar hen geluisterd wordt. Zij voelen zich gezien en gehoord.
“Een school waarbij je het gevoel krijgt dat je helemaal jezelf kan zijn, dat je je mag uiten, waar diversiteit is en waar je je welkom voelt: daar voel ik me goed bij.”
Aan de slag!
Wil je meer met dit onderwerp in je klas? Stuur Esther van Breukelen een berichtje: [email protected].
Op zoek naar input voor jouw lessen? Of, goede vragen? Neem dan contact met ons op! [email protected]